Wie een ander ten onrechte schade berokkent, moet deze vergoeden, zo bepaalt art. 6:162 van ons Burgerlijk Wetboek (BW). Bij zo’n onrechtmatige daad moet sprake zijn van een toerekenbare onrechtmatige gedraging van een persoon. En de schade moet een gevolg zijn van de onrechtmatige gedraging van een persoon.
Voor aansprakelijkheid moet aan vijf eisen worden voldaan:
a. Onrechtmatig gedraging (of nalaten)
b. Toerekenbaarheid van de daad aan de dader
c. Causaal verband tussen daad en schade
d. Relativiteit (ziet de geschonden norm op het belang van degene die schade heeft geleden?)
e. Er moet schade zijn
Aansprakelijkheid is in de wet geregeld. Het kan dus gebeuren dat je het eigendom van een ander beschadigt, maar waarvoor je wettelijk niet aansprakelijk bent. Vervelend, want je kan je ontzettend schuldig voelen en toch vindt je verzekeraar dat je niet aansprakelijk bent. De wet staat in zo’n geval lijnrecht tegenover de emotie. Aansprakelijk zijn en je schuldig voelen zijn soms twee verschillende dingen. Hoe ga je hiermee om en hoe leg je dit uit aan de klant?
Aansprakelijkheid en polisdekking is niet hetzelfde
Wat belangrijk is voor het inzicht, zeker voor de klant, is het verschil tussen aansprakelijkheid en polisdekking. Bij veel polissen staat op de polis vermeld wat er wel en niet verzekerd is. Bij een afwijzing wordt er dan ook vaak verwezen naar de polis. Voor AVP werkt dit anders. Om tot uitkering te komen, moet er sprake zijn van polisdekking en aansprakelijkheid. Het is mogelijk dat er dekking is, maar geen aansprakelijkheid. In dat geval is de afwijzing niet terug te vinden in de uitsluitingen. Het gaat niet om een uitsluiting (de verzekering biedt geen dekking) maar om het ontbreken van aansprakelijkheid. Dit maakt het soms extra verwarrend.
Enkele voorbeelden uit de praktijk:
- Een geleende fiets die op slot staat wordt gestolen: je leent de fiets van je buurman om even naar de stad te gaan, want je eigen fiets heeft een lekke band. In de stad zet je de fiets dubbel op slot en gaat naar de winkel. Bij terugkomst is de fiets weg, alleen het slot hangt, doorgeknipt, aan de lantaarnpaal. Voel je je schuldig? Waarschijnlijk wel. Jij leent de fiets en vervolgens wordt deze gestolen. Als jij die fiets niet geleend had, was deze waarschijnlijk niet gestolen.. Maar ben je ook aansprakelijk? Nee, dat ben je niet. Jij hebt niks verkeerd gedaan. De fiets stond op dubbel slot, je hebt alles gedaan om diefstal te voorkomen en dus is jou niks te verwijten. Er is sprake van overmacht en daarom is er geen aansprakelijkheid.
- Oppassen: oma past in haar eigen huis op haar kleinkinderen van drie en vijf jaar. De jongste zit gezellig op schoot terwijl de oudste rustig op de bank tv zit te kijken. Ineens pakt de oudste een kussen en gooit dit door de kamer. Laat dat kussen nu net de dure vaas treffen die in de hoek van de kamer stond. Als ouder voel je je schuldig. Jouw kinderen, dus jouw verantwoordelijkheid, toch? Maar oma nam het risico van de zorg op zich, door op te passen. Kinderen kunnen onverwachtse dingen doen en dat risico komt voor jouw rekening, door ze bij je thuis op te vangen. Helaas, geen aansprakelijkheid van de ouders.
Soms best lastig dus, want er is wel iets kapot. Hoe kan je de klant daarbij helpen?
- Sluit een sterdekking op de AVP af. Dat kan bijvoorbeeld bij ASR. Dit is niet alleen voor ouders een welkome dekking, maar ook voor eigenaren van dieren. De schade aan de vaas van de oppas-oma was dan verzekerd geweest. Bij een sterdekking vergoedt de verzekeraar wel de schade, ook als er geen aansprakelijkheid is.
- Ga na of de benadeelde een eigen verzekering heeft waarop de schade gedekt is. Denk hierbij aan een inboedel (allrisk) verzekering. Dit komt immers tegenwoordig steeds vaker voor. Het kan voor de benadeelde voordeliger uitpakken om de schade op de eigen inboedelverzekering te melden. Dit omdat de inboedel vaak uitkeert op basis van nieuwwaarde, waar een AVP altijd uitgaat van dagwaarde. Dat voelt gek, de schade laten claimen op de verzekering van de benadeelde, die zelf helemaal niets aan de schade kan doen. Maar uiteindelijk wil je de schade zo goed mogelijk oplossen voor alle partijen en een nieuwwaarde vergoeding is een fijnere oplossing dan slechts de dagwaarde terug krijgen. En als de verzekerde zich dan toch schuldig voelt, is een bosje bloemen voor in de nieuwe vaas misschien een goed idee.
- Wellicht heeft de eigenaar van de fiets een fietsverzekering waarop de schade wel verzekerd is? Er zijn vaak meer mogelijkheden om het leed te verzachten.